سرکوب خاموش مخالفان در ساختارهای بسته (۳) - هدف: حذف دشمن عینی

در اپیزود ۷۲ پادکست مدبویز، ما به عمق تاریک رژیم‌های توتالیتر و نوتوتالیتر سفر می‌کنیم و پرده از روش‌های پنهان سرکوب در توتالیتاریسم کمونیستی برمی‌داریم. اگه اپیزود ۷۱، شما رو با شست‌وشوی مغزی و تسخیر ذهن‌ها در نظام‌های بسته شگفت‌زده کرد، این بار می‌بینیم که «رفلکس شرطی» چگونه در یک جامعه علیه مردم به کار گرفته میشه و به قول هانا آرنت سبب مسخ‌شدگی جامعه میشه. آرنت، این فیلسوف شهیر آزادی تو این اپیزود مدبویز حضور پررنگی داره و به بررسی دیدگاه‌هاش درباره‌ی ویژگی‌های حکومت‌های توتالیتر و نوتوتالیتر پرداختیم تا ببینیم رژیم‌های کمونیستی در شوروی، آلمان شرقی، رومانی، چکسلواکی، و چین چگونه نه‌تنها مخالفان واقعی، بلکه حتی مردم عادی رو تبدیل به «مخالفان عینی» کردند و سپس با روش‌های خاموش، دست به سر به نیست کردن اونا زدند.

«مخالف عینی» به این معنی‌ست که در رژیم‌های توتالیتر حتی لازم نیست علیه سیستم حرفی بزنی یا کاری کنی؛ کافی است رژیم تو را به‌عنوان یک تهدید بالقوه ببینه. یک نگاه، یک سکوت، یا حتی یک سبک زندگی متفاوت می‌تونه تو را به دشمن سیستم تبدیل کند. این اپیزود نشان می‌دهد که چگونه نهادهای امنیتی توتالیتر و نوتوتالیتر با استفاده از تکنیک‌هایی مثل سزتسون یا «تجزیه روانی»، زندگی افراد را به‌گونه‌ای تخریب می‌کردند که هیچ اثری از دخالت مستقیم رژیم باقی نماند. این اپیزود مدبویز، روی‌کردهایی بی‌رحمانه علیه انسان رو برای شما بازنمایی می‌کنه که شنیدنش دشوار خواهد بود. هم‌چنین ما به نمونه‌های واقعی و تکان‌دهنده‌ای از قربانیان این سرکوب‌های پنهان می‌پردازیم. از یورگن فوکس، نویسنده‌ای که اشتازی با شایعات و نظارت، روح و روانش را متلاشی کرد، تا شهروندان عادی‌ای که به‌خاطر یک انتخاب ساده مثل پوشیدن شلوار جین، هدف دستگاه امنیتی قرار گرفتند. این داستان‌ها فقط تاریخ نیستند؛ هشداری‌اند برای امروز. رژیم‌های نوتوتالیتر مدرن، مثل چین با سیستم امتیازدهی اجتماعی یا روسیه با سرکوب رسانه‌ای، هنوز از این الگوها استفاده می‌کنند، منتها با تکنولوژی پیشرفته‌تر.

چرا باید این اپیزود را گوش کنید؟ چون این فقط داستان گذشته نیست؛ این لنزی است برای دیدن جهانی که هنوز درگیر سایه‌های توتالیتاریسم یا به بیان دقیق نوتوتالیتریسمه. با روایت‌های نفس‌گیر، تحلیل‌های عمیق، و ارجاع به منابع معتبری مثل آرنت و اسناد آرشیوی بلوک شرق، اپیزود ۷۲ مدبویز مخاطب رو به سفری می‌بره که هم ترسناکه، هم روشنگر. در این سفر می‌فهمیم که کا‌گ‌ب، سرویس اطلاعات خارجی روسیه، اشتازی آلمان شرقی، STB چکسلواکی و سازمان‌های امنیتی دیگر ساختارهای توتالیتری و نوتوتالیتری چگونه ذهن و اراده انسان‌ها خرد می‌کنند و می‌کوشند اون‌هایی که تسلیم نمیشن رو به سمت سقوط و پایان سوق بدن و خب، این یه موضوع حیاتی برای ماست، ما که مدام با خبر مرگ خاموش افراد روبه‌رو میشیم.

۲۴ اردیبهشت ۲۵۸۴ / ۱۴۰۴

گوینده: مجتبی حصامی

نویسنده: ساسان آقایی

یادبود این شماره: تاسیس «فرهنگستان ایران» با فرمان رضاشاه

تقدیم شماره ۷۲ به: قربانیان انفجار بندرعباس

منابعی که در نوشتن این اپیزود از اون‌ها استفاده شده

1) کتاب «توتالیتاریسم» / هانا آرنت

2) کتاب «انقلاب مجارستان؛ مقاومت مردمی علیه توتالیتاریسم» / هانا آرنت

3) کتاب « قحطی سرخ؛ جنگ استالین در اوکراین / ان اپلبوم

4) کتاب «پرده آهنین؛ مقهور کردن اروپای شرقی ۱۹۴۴-۱۹۵۶» / ان اپلبوم

5) کتاب «تاریخ سری جنایت‌های استالین / الکساندر آرلوف

6) کتاب «استالین و استالینیسم / آلن وود

7) کتاب دوجلدی «استالین جوان» / سایمن سیبیگ مانتیفوری

8) کتاب «روح پراگ» / ایوان کلیما

9) کتاب «اسرار کا.گ.ب» / الکس میاکوف

10) کتاب «کا.گ.ب امروز» / جان بارن

11) کتاب « کا گ ب دولتی در دولت» / یوگنیا آلباتس

12) کتاب «مرد بی‌چهره» / مارکوس وولف

13) کتاب «روانشناسی و سازمان‌های اطلاعاتی» / عمر هارون خلیفه

14) کتاب «نبرد برای ذهن» / ويليام سارگنت

15) کتاب «پرونده: یک تاریخچه شخصی» / تیموتی گارتن اَش

16) کتاب «اشتازی: داستان ناگفته پلیس مخفی آلمان شرقی» / جان اُ. کولر

17) مجموعه پژوهش‌های ایوان پاولف

18) مقاله‌ی پژوهشی «نظارت فرهنگی در رومانی کمونیستی در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰: سرکوب، بازآموزی و بازپروری - مورد کنستانتین نویکا» / آندری دالالو

آهنگ‌هایی که در این اپیزود استفاده شدند

1) قطعه‌ای به نام «Shady Guise»

2) سرود کمونیستی « «Moscow–Beijing

3) قطعه Hopeless از  Jimena Contreras

4) سرود حماسی «German tank song» برای آلمان شرقی

5) قطعه‌ی Crystaline از Quincas Moreira

6) قطعه‌ی Hine Ma Tov از E's Jammy Jams

7) گزارش تاریخی سی‌ان‌ان از پای دیوار در حال فرو ریختن برلین در شامگاه ۱۰ نوامبر ۱۹۸۹

8) آهنگ دشتی با صدای ابراهیم خلج